- آشنائي با رشته
کليه فعاليت‌هاي آموزشي و پژوهشي درباره قرآن ، در دو بخش اساسي با نامهاي« تفسير » و « علوم قرآن » قرار مي گيرد . تفسير دانشي است که به روشن ساختن واژگان و عبارات قرآن ، کشف مراد خداوند و پرده برداشتن از اهداف و مقاصد خداوند از آيات قرآن مي‌پردازد و علوم قرآن مشتمل بر مباحثي است که به بررسي و شناخت اوصاف و ويژگيها، تاريخ ، مبادي ، مباني ، قواعد و روش و شيوه فهم قرآن از منظر درون ديني مي‌پردازد . رشته تفسير و علوم قرآن به عنوان يک مجموعه واحد با مقدمه قراردادن علوم قرآن براي نيل به تفسير و معارف قرآن ، به همه اين مباحث به صورت منسجم در يک سيستم آموزشي مي پردازد.
- اهداف
هدف کلان اين رشته در مؤسسه ، تربيت محققان و مدرسان کارآمد در زمينه تفسير و علوم قرآن به منظور استخراج، تبيين، نظريه‌پردازي و ارائه روزآمد علوم و معارف قرآن درزمينه‌هاي گوناگون و دفاع معقول و مستند از قرآن و آموزه‌هاي آن است . گام اول براي رسيدن به چنين هدفي برگزاري دوره‌هاي آموزشي از سطوح مقدماتي تاعالي ( کارشناسي ، کارشناسي ارشد ، دکتري ) است . هر مقطع اهداف خاصي را دنبال مي‌کند .
اهداف مقطع کارشناسي تفسير و علوم قرآن عبارت است از :
الف. آشنائي با کليات ، مباني و مسائل اصلي دانش تفسير و علوم قرآن
ب. آشنائي با ديدگاه‌هاي صاحب نظران دانش تفسير و علوم قرآن
ج. آشنائي با منابع اصلي و مهم مربوط به مباحث رشته تفسير و علوم قرآن
د. توانائي بر بيان و تحليل مباحث و مسائل رشته تفسير و علوم قرآن در حد کليات و اصول
ه. آشنائي کلي با نسبت و رابطه انديشه و ديدگاه‌هاي اسلامي متخذ از قرآن با کليات و ديدگاه‌هاي مطرح در علوم انساني,
و. بستر سازي براي تربيت نيروي متخصص در سطح متوسط و عالي در گرايش‌هاي متعدد تعريف شده در مقاطع بالاتر
- اهم مباحث اين رشته
اهم مباحث مطرح در مقطع کارشناسی رشته تفسیر و علوم قرآن را مي‌توان در سه عنوان ذيل جاي داد :
الف. تفسير و مباني آن،شامل: تفسير ترتيبي، تفسير موضوعي، مباني تفسير، روش تفسير، تفسیر عملی.
ب. علوم قرآن، شامل: کليات علوم قرآن، وحي و نزول، اعجاز قرآن، مفردات قرآن، تاريخ قرآن، تاريخ تفسير.
ج. علوم مورد نیاز مفسر در قالب مباحثی مانند: کاربرد ادبیات در تفسیر، کاربرد علوم بلاغی در تفسیر، کاربرد تاریخ عصر نزول در تفسیر.
د. دروس تکميلي، شامل : تاریخ حدیث، روش فهم حدیث، زبان تخصصیو...
- شرايط و توانايي‌هاي لازم براي موفقيت در اين رشته
از آنجا که موضوع اصلي اين رشته ، قرآن و هدف نهايي آن تربيت محققان و مدرساني با توان علمي و تخصصي بالا براي استخراج ، تبيين و تحليل معارف قرآن درزمينه‌هاي گوناگون است ، به نظر مي‌رسد ، دانش‌پژوهان براي موفقيت در اين رشته علاوه بر برخورداري از جنبه‌هاي معنوي و انس با قرآن و احاديث اهل بيت ( عليهم السلام ) بايد از شرايط و علائق ذيل برخوردار باشند :
الف. برخورداري از اطلاعات لازم در زمينه ادبيات عربي و دارا بودن ذوق ادبي.
ب. برخورداري از اطلاعات لازم در زمينه حديث و توانائي نسبي در فهم احاديث اهل بيت سلام الله عليهم اجمعين .
ج. برخورداري از اطلاعات لازم در زمينه مسائل عقلي و فلسفه اسلامي براي تحليل و تبيين معارف عقلي قرآن.
د. علاقه وافر به فهم و کشف معارف قرآن در زمينه‌هاي مختلف و تبيين آن براي سطوح و طبقات مختلف جامعه.
- نماينده گروه تفسیروعلومقرآن درآموزشنيمهحضوري حجت الاسلام والمسلمين آقاي طاهر نيا
برخي از اساتيد آموزش نيمه حضوري در رشته تفسیر و علوم قرآن؛
1. حجت الاسلام والمسلمين امیررضا اشرفی.
2حجت الاسلام والمسلمين محمدرضا امین.
3. حجت الاسلام والمسلمينجعفر انواري.
4. حجت الاسلام والمسلمين علی اوسط باقری.
5. حجت الاسلام والمسلمين اسدالله جمشيدي.
6. حجت الاسلام والمسلمين اسماعیل سلطانی.
7. حجت الاسلام والمسلمين مجید شمس کلاهی.
8. حجت الاسلام والمسلمين احمد طاهری نیا.
9. حجت الاسلام والمسلمين غلامعلی عزیزی کیا.
10. حجت الاسلام والمسلمين سید احمد فقیهی.
11. حجت الاسلام والمسلمين مصطفی کریمی.
11. حجت الاسلام والمسلمين محمد نقیب زاده.
و ...
5 . دروس اختصاصي
دانش‌پژوهان مقطع کارشناسي اين رشته، پس از گذراندن دروس پايه و مشترک، دروس تخصصي اين رشته را هم بايد بگذرانند که عبارتند از:
|
دروس تخصصی کارشناسی معارف اسلامی و علوم قرآنی (ورودی 92 به بعد)
|
|
ردیف
|
کد درس
|
نام درس
|
تعداد واحد
|
محتوای آموزشی
|
متن و منبع درسی
|
|
1
|
1914
|
علوم قرآني 1
|
2
|
همان
|
جزوه(در حال چاپ)؛ علوم قرآنی، علی اوسط باقری
|
|
2
|
1915
|
علوم قرآني ـ2
|
2
|
وحی و نزول
|
کتاب؛ وحی شناسی، مصطفی کریمی، موسسه
|
|
3
|
1916
|
علوم قرآني ـ3
|
2
|
اعجاز قرآن
|
جزوه؛ درسنامه ی اعجاز قرآن، محمود رجبی
|
|
4
|
1922
|
حديث شناسي
|
2
|
همان
|
کتاب؛ درسنامه ی فهم حدیث، عبدالهادی مسعودی، دارالحدیث
|
|
5
|
1924
|
اعجاز از نظر متكلمين
|
2
|
مفردات قرآن
|
کتاب؛ درآمدی بر دانش مفردات قرآن، سید محمود طیب حسینی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
|
|
6
|
1926
|
كاربرد ادبيات در تفسير
|
2
|
همان
|
کتاب؛ نقش علوم ادبی در تفسیر قرآن، احمد طاهری نیا، موسسه
|
|
7
|
1927
|
متن خواني عربي جديد
|
2
|
همان
|
کتاب؛ النصوص القرآنیه المعاصره، علی فتحی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
|
|
8
|
1929
|
زبان تخصصي 1
|
2
|
همان
|
نیمه اول مقاله شیعه در اسلام از دائرة المعارف قرآن کریم لیدن
|
|
9
|
1931
|
تاريخ قرآن 1
|
2
|
همان
|
کتاب؛ قرآن در آیینه ی تاریخ، جعفر انواری، موسسه (نیمه اول)
|
|
10
|
1935
|
مباحث جديد علوم قرآني
|
2
|
تفسیر عملی
|
جزوه استاد
|
|
11
|
1939
|
تاريخ تفسير قرآن
|
2
|
همان
|
کتاب؛تاریخ تفسیر قرآن علی اکبر بابایی، موسسه و پژوهشگاه؛
آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، حسین علوی مهر، المصطفی
|
|
12
|
1940
|
مباني تفسير قرآن
|
2
|
همان
|
کتاب؛ مبانی تفسیر قرآن کریم، مصطفی کریمی، موسسه (برای مرکز مجازی)
|
|
13
|
1941
|
تاريخ قرآن 2
|
2
|
همان
|
کتاب؛ قرآن در آیینه ی تاریخ، جعفر انواری، موسسه (نیمه دوم)
|
|
14
|
1942
|
روش شناسي تفسير قرآن
|
2
|
همان
|
کتاب؛ روش شناسی قرآن، محمود رجبی، پژوهشکده حوزه و دانشگاه
|
|
15
|
1943
|
كاربرد علوم بلاغي در تفسير
|
2
|
همان
|
جزوه(در حال چاپ)؛ کاربرد علوم بلاغی در تفسیر قرآن، محمد نقیب زاده
|
|
16
|
1944
|
تاريخ حديث و مكاتب و حوزه هاي حديثي
|
2
|
تاریخ حدیث
|
کتاب؛ تاریخ حدیث ، اسدالله جمشیدی، موسسه
|
|
17
|
1945
|
كاربرد تاريخ عصر نزول در تفسير قرآن
|
2
|
همان
|
کتاب؛ تاریخ اسلام از منظر قرآن، یعقوب جعفری، معارف
|
|
18
|
1946
|
تفسير قران 1-1
|
2
|
همان
|
تفسير صافي، سوره بقره: آيات 40 تا 60 و 284 تا 286 ، تفسير کنزالدقائق، سوره بقره: آيات 60 تا 70
|
|
19
|
1947
|
تفسير قران 2-1
|
2
|
همان
|
تفسیر روح المعانی، سوره ی انسان
|
|
20
|
1948
|
تفسير قران 3-1
|
2
|
همان
|
الميزان، سوره حمد و سوره بقره:آيات 1 تا 29 (به جز مبحث اعجاز يعنی صفحات 89-114)
|
|
21
|
1949
|
زبان تخصصي 2
|
2
|
همان
|
نیمه دوم مقاله شیعه در اسلام از دائرة المعارف قرآن کریم لیدن
|
|
22
|
1950
|
تفسير قرآن1-2
|
2
|
همان
|
تفسیر کشاف، سوره بقره: آيات 71 تا 123
|
|
23
|
1951
|
تفسير قرآن2-2
|
2
|
همان
|
تفسیر مجمع البيان، سوره بقره: آيات 135 تا 160
|
|
24
|
1952
|
تفسير قرآن3-2
|
2
|
همان
|
الميزان فی تفسير القرآن و تفسير کبير فخر رازی، سوره بقره: آيات 30 تا 39 به صورت تطبيقی
|
|
